فصل دوم – هیأت‌های تخصصی

بند اول – ترکیب و ساختار

ماده 2
هر یک از هیات‌های تخصصی، مرکب از حداقل پانزده نفر از قضات دیوان عدالت اداری است که به موجب ابلاغ رییس دیوان و با در نظر گرفتن تخصص و تجربه، به عضویت در این هیات‌ها تعیین می‌شوند. رییس دیوان می‌تواند حسب ضرورت، تعداد اعضاءی هیات‌ها و نیز عناوین و تعداد آن‌ها را افزایش دهد.
ماده 3
عضویت در هر یک از هیات‌های تخصصی براساس تمایل و اولویت اعلامی توسط قضات خواهد بود و در صورت تکمیل حداقل نصاب قانونی از جهت تعداد اعضای لازم جهت تشکیل هر یک از هیات‌ها، بنا به تشخیص رییس دیوان و براساس اولویت اعلامی و همچنین تجربه و تخصص آنان در یکی از هیات‌ها منصوب می‌شوند.
ماده 4
هر هیات تخصصی دارای رییس، نایب رییس و دبیر و منشی خواهد بود. رییس دیوان پس از مشورت با اعضای هر یک از هیات‌های تخصصی، آنها را برای مدت یکسال تعیین می‌نماید و تمدید آن برای دوره‌های بعد نیز بلامانع خواهد بود. مدیریت جلسات و نیز رعایت ترتیب مذاکرات بشرح مقررات این فصل بر عهده رییس و در غیاب وی با نایب رییس خواهد بود.
ماده 5
تنظیم گزارش جلسات و تصمیمات هیات تخصصی برعهده دبیر هیات مذکور است و تنظیم و تدوین پیش‌نویس آراء هیات با رییس یا یکی از اعضای اکثریت با انتخاب رییس هیات خواهد بود. پیش‌نویس رای باید به امضای اکثریت رسیده و سپس پاکنویس و با امضاء رییس هیات اعلان شود.
ماده 6
منشی یکی از کارکنان اداری بوده و زیر نظر اداره کل هیات‌ها انجام وظیفه می‌کند.

بند دوم – ترتیب تشکیل جلسات هیأت تخصصی و رأی‌گیری

ماده 7
ارجاع پرونده به هیات‌های تخصصی به عهده رییس دیوان یا معاون قضایی دیوان خواهد بود.
ماده 8
جلسات هیات‌های تخصصی هر هفته یکبار برگزار می‌شود. در صورت ضرورت، تشکیل جلسات فوق‌العاده بنا به تشخیص رییس هیات و یا درخواست مدیرکل هیات‌ها و تصویب رییس هیات، امکان‌پذیر خواهد بود.
تبصره ـ به تشخیص رییس دیوان، جلسات هیات‌های تخصصی خارج از وقت اداری برگزار خواهد شد.
ماده 9
پس از وصول پرونده به هیات تخصصی، رییس هیات پرونده را جهت تهیه گزارش، به یکی از اعضاء ارجاع می‌کند. عضو مرجوع الیه موظف است حداکثر ظرف یکماه گزارش آن را تهیه و به رییس تسلیم نماید تا به نوبت در دستور کار هیات قرار گیرد.
تبصره ـ چنانچه عضو هیات تخصصی به هر دلیل نتواند ظرف مدت مقرر گزارش پرونده را تهیه و تسلیم نماید، مکلف است علت آن را در جلسه هیات به اطلاع اعضای هیات برساند. رییس هیات در این خصوص تصمیم لازم را اتخاذ خواهد کرد.
ماده 10
منشی هیات تخصصی حسب نظر رییس هیات مذکور، گزارش‌های واصله را به ترتیب وصول در دستور کار قرار می‌دهد. این گزارش‌ها پس از تایید رییس و در غیاب وی، نایب رییس، حداقل سه روز قبل از تاریخ برگزاری جلسه از طریق سامانه الکترونیکی هیات‌های تخصصی جهت مطالعه در دسترس اعضاء قرار می‌گیرد.
ماده 11
در مواردی که به موجب قوانین موجود از جمله قانون تشکیل سازمان بازرسی کل کشور و ذیل ماده 37 قانون و نیز مواردی که به تشخیص رییس دیوان رسیدگی به شکایت در هیات عمومی به صورت خارج از نوبت انجام می‌شود، رسیدگی خارج از نوبت شامل کلیه مراحل خواهد بود.
ماده 12
حضور اعضاء در جلسات هیات الزامی است و در صورت عذر باید مراتب در اسرع وقت ممکن و حداکثر یک روز قبل از تشکیل جلسه به طریق مقتضی به اداره کل هیات‌ها اعلام شود.
مدیرکل هیات‌ها موظف است غیبت غیرموجه و تاخیر بیش از سه جلسه هر یک از اعضاء را جهت اقدام و تصمیم مقتضی به اطلاع رییس دیوان یا معاون قضایی دیوان برساند.
ماده 13
جلسات هیات تخصصی با حضور دو سوم اعضاء رسمیت یافته و رسیدگی به موضوع تا زمان اعلام کفایت مذاکرات ادامه می‌یابد. رییس و همچنین هر یک از اعضاء می‌تواند کفایت مذاکرات را پیشنهاد نماید که در این صورت، براساس رای اکثریت قضات حاضر اتخاذ تصمیم خواهد شد. اعضای حاضر موظفند در رای‌گیری شرکت نمایند.
ماده 14
چنانچه اکثریت اعضای هیات تخصصی، حضور یک یا هر دو طرف شکایت و یا نمایندگان آنان یا کارشناسان ذیربط و یا کسب نظر برخی از قضات صلاحیتدار دیوان را که در هیات‌های تخصصی دیگر عضویت دارند، ضروری تشخیص دهند، به دستور رییس هیات با تعیین وقت، از آنان جهت شرکت در جلسه و ادای توضیح دعوت می‌نماید.
تبصره ـ پس از استماع اظهارات مدعوین، رای‌گیری در خصوص موضوع مورد شکایت صرفاً با حضور قضات عضو همان هیات بعمل می‌آید.

بند سوم – ترتیب رسیدگی به درخواست ابطال مصوبات در هیأت‌های تخصصی

ماده 15
در مورد درخواست ابطال آیین‌نامه‌ها و سایر نظامات و مقررات موضوع ماده 12 قانون، پس از قرائت شکایت شاکی و مستندات آن و همچنین پاسخ کتبی دستگاه طرف شکایت و در صورت لزوم استماع توضیحات و اظهارات طرفین یا نمایندگان قانونی آنان و نیز کارشناسان ذی‌ربط، به طریق زیر اقدام خواهد شد:
الف ـ چنانچه نظر اکثریت مطلق اعضای حاضر در جلسه هیات تخصصی بر ورود شکایت و ابطال مصوبه موضوع شکایت باشد، پرونده همراه با نظریه هیات مذکور جهت طرح در هیات عمومی دیوان، به اداره کل هیات عمومی ارسال می‌شود.
ب ـ در صورتی که نظر سه چهارم اعضای حاضر بر رد شکایت باشد، هیات تخصصی رای به رد شکایت صادر و از طریق اداره کل هیات‌ها با بهره‌گیری از امکانات پایگاه اطلاع‌رسانی دیوان به اطلاع رییس دیوان و قضات دیوان عدالت اداری می‌رسد تا چنانچه به آن معترض باشند ظرف بیست روز از تاریخ صدور رای، اعتراض خود را با ذکر دلایل و مبانی مربوط، به هیات تخصصی ذی‌ربط اعلام کنند. هیات تخصصی نیز موظف است ضمن اظهارنظر، پرونده را از طریق اداره کل مذکور جهت اتخاذ تصمیم به هیات عمومی ارسال نماید.
ج ـ چنانچه نظر اکثریت کمتر از سه چهارم اعضاء بر رد شکایت باشد پرونده به همراه نظریه جهت طرح در هیات عمومی به اداره کل هیات عمومی ارسال می‌شود.
د ـ چنانچه اکثریت هیات تخصصی، موضوع شکایت را مشمول صلاحیت‌های هیات‌عمومی دیوان به شرح ماده 12 قانون تشخیص ندهد، پرونده همراه نظریه جهت طرح در هیات عمومی به اداره کل هیات عمومی ارسال می‌شود. در این صورت، هرگاه هیات عمومی موضوع را در صلاحیت خود و قابل طرح تشخیص دهد، پرونده در اجرای ماده 84 قانون جهت اقدام لازم به هیات تخصصی مربوط اعاده و در صورت تایید نظریه هیات تخصصی، پرونده جهت اتخاذ تصمیم مقتضی به نظر رییس دیوان می‌رسد.
هـ ـ چنانچه هیات تخصصی هر یک از مصوبات موضوع شکایت یا بخش‌هایی از یک یا چند مصوبه را مغایر با قانون و قابل ابطال تشخیص و در خصوص بعضی دیگر نظر به ردّ شکایت داشته باشد، ابتدا نسبت به مواردی که به عدم مغایرت آنها با قانون اعتقاد دارد مبادرت به صدور رای مبنی بر رد شکایت می‌کند. چنانچه در مهلت مقرر قانونی، اعتراضی نسبت به این رای واصل شود، ضمن اعلام نظر در خصوص مواردی که به ورود شکایت اعتقاد دارد، پرونده را با همان کلاسه اولیه، به پیوست دادنامه صادر شده و نظریه، تواماً جهت طرح در هیات عمومی و صدور رای، به اداره کل هیات عمومی ارسال می‌کند.
و ـ در مواردی که در جریان رسیدگی به موضوع در هیات تخصصی، اعلام مغایرت مصوبه با شرع نیز واصل شود مراتب ابتدا به رییس دیوان منعکس می‌شود تا مراتب مغایرت یا عدم مغایرت مصوبه موضوع درخواست ابطال با شرع، از شورای نگهبان استعلام شود. پس از وصول نظریه شورای نگهبان، پرونده به هیات تخصصی مربوط اعاده و ارجاع می‌شود تا حسب مورد اتخاذ تصمیم لازم به‌عمل آید.
تبصره1ـ در هر یک از موارد مذکور، نظر اقلیت هیات‌های تخصصی ذیل نظر اکثریت درج می‌گردد.
تبصره2ـ در مواردی که نظر هیات تخصصی مبنی بر انطباق موضوع با مصادیق مندرج در ماده 85 قانون باشد، مراتب طی گزارشی از طریق اداره کل هیات‌ها به اطلاع رییس دیوان می‌رسد تا قرار مقتضی صادر شود.
ماده 16
در مواردی که رییس دیوان از صدور آرای متعارض و یا مشابه مطلع گردد و پس از بررسی، موضوع را مشمول مواد 89 و 90 قانون تشخیص دهد، می‌تواند آن را جهت رسیدگی و اظهارنظر به یکی از هیات‌های تخصصی ارجاع نماید و پس از اظهارنظر هیات مذکور موضوع در هیات‌عمومی مطرح می‌شود و نظریه هیات تخصصی برای هیات‌عمومی جنبه مشورتی خواهد داشت.
تبصره ـ چنانچه رییس دیوان در راستای ماده 91 قانون، آرای صادره از هیات‌عمومی را مبتنی بر اشتباه یا مغایر با قانون و یا متعارض تشخیص دهد، به ترتیب فوق عمل خواهد کرد.