آیین‌نامه اجرایی قانون تامین زنان و کودکان بی‌سرپرست – مصوب 1374/05/11

ماده 1
محور اساس حمایتها و اقدامات اجرایی موضوع این آیین نامه عبارت است از ایجاد امنیت اجتماعی و اقتصادی و فراهم کردن زمینه ها و موجبات عادی سازی زندگی زنان و کودکان بی‌سرپرست موضوع ماده 2 قانون تامین زنان و کودکان بی سرپرست که از این پس در این آیین نامه به اختصار قانون نامیده می‌شود.
ماده 2
کودکان بی‌سرپرست مشمول قانون با هماهنگی نیروی انتظامی یا سازمان زندانها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور حسب مورد، مورد شناسایی قرار می گیرند و پس از تحقیقات اولیه و طی مراحل قانونی از طریق مراجع ذی صلاح قضایی به سازمان بهزیستی کشور معرفی می‌شوند.
در موارد اضطراری به منظور حفظ سلامت کودکان ، واحدهای بهزیستی راساً کودکان کمتر از هفت سال را با رعایت ضوابط، پذیرش موقت می‌کنند و متعاقب آن مدارک و گزارشهای لازم را به مراجع ذی‌صلاح قضایی ارسال و اعلام می‌کنند.
شناسایی زنان و دختران فاقد سرپرست از جمله زنان و دخترانی که سرپرست آنان بطور موقت در زندان به سر می برند و فاقد تمکن مالی هستند بر عهده وزارت رفاه و تامین اجتماعی با هماهنگی دستگاههای ذی ربط خواهدبود.
ماده 3
مشمولان موضوع 3 و 6 قانون همچنین مشمولانی که در نتیجه اقدامات حمایتی و خدمات و تسهیلات دریافتی به تشخیص مددکاران و تایید مدیران مسئول، توانایی لازم را برای گذراندن زندگی عادی و خود اتکایی کسب کرده باشند، از شمول اقدامات حمایتی خارج می شوند و مجاز به استفاده از حمایتهای موضوع این آیین نامه نیستند.
ماده 4
اقدامات اجرایی به منظور ایجاد حمایتهای اجتماعی و اقتصادی از زنان و کودکان بی‌سرپرست عبارتند از :
الف ـ خدمات آموزشی و تربیتی در سطوح آمادگی و پیش دبستانی تا تحصیلات عالی.
ب ـ خدمات حرفه آموزی و آموزشهای فنی و حرفه ای.
ج ـ خدمات کار یابی و اشتغال.
د ـ مددکاری، مشاوره و راهنمایی.
هـ ـ نگهداری و مراقبت از افراد نیازمند به ویژه کودکان و سالمندان ، متناسب با نیاز ها و شرایط سنی، جنسی و اجتماعی هر فرد یا خانواده تحت پوشش به صورت مستقیم و غیر مستقیم تا حصول اطمینان از باز توانی و خود اتکایی کامل توسط سازمان بهزیستی کشور و سازمانهای بهزیستی استانها.
پسران بی سرپرست تا رسیدن به سن قانونی ـ موضوع ماده 79 قانون کار ـ و دختران بی سرپرست تا زمانی که ازدواج نکرده باشند ، مشمول پذیرش در واحدهای نگهداری شبانه روزی می‌شوند.
دختران بی سرپرستی که واجد شرایط پذیرش در واحدهای شبانه روزی نباشند، بنا به تشخیص سازمان بهزیستی از حمایتهای موضوع این آیین نامه بهره مند می‌شوند.
به منظور جلوگیری از جدایی فرهنگی و اجتماعی کودک از فرهنگ بومی خود و فراهم شدن زمینه بازگشت به خانواده و اجتماع، حتی الامکان کودکان و در صورتی که در بدو پذیرش، والدین یا بستگان کودک شناسایی شوند، به منظور پیشگیری از ورود کودکان به واحدهای شبانه روزی و حفظ نهاد خانواده در صورت نیاز نسبت به ارایه حمایتهای مالی، فرهنگی و اجتماعی طبق ضوابط و آیین نامه های مربوط اقدام می‌شوند.
شرایط خانواده های داوطلب واجد شرایط و نحوه نگهداری آنها براساس دستورالعمل اجرایی مورد عمل سازمان بهزیستی کشور تعیین می‌شوند.
ماده 5
پرداختهای غیرمستمر، ناظر بر فراهم ساختن و تهیه امکانات ابزار و وسایل حرفه آموزی، کار و اشتغال، تامین هزینه های کارآموزی و آموزشهای فنی و حرفه ای، پرداخت سرمایه کار و تامین هزینه‌های تشکیل خانواده و ازدواج به تناسب شرایط و تواناییهای جسمی، اجتماعی و اقتصادی مشمولان است که سالانه در حد اعتبارات مصوب در برنامه های مربوط توسط بهزیستی کشور و سازمانهای بهزیستی استانها به مشمولان نیازمند و واجد شرایط اختصاص می‌یابد .
مستمری ماهانه خانواده هایی که از سرمایه کار و اشتغال و ابزارو وسایل کار استفاده می‌کنند. حداکثر پس از شش ماه از تاریخ استفاده، قطع می‌شود .
ماده 6
میزان و مدت پرداختهای مستمر به ترتیب زیر تعیین می‌شود .
ـ افرادی که به تنهایی زندگی می کنند و خانواده های دو نفره ، حداکثر 30% حداقل مستمری ماهانه مشمولان قانون استخدام کشوری در هر سال .
ـ خانواده‌های سه نفره حداکثر 35% حداقل مستمری ماهانه مشمولان قانون استخدام کشوری در هر سال .
ـ خانواده‌های چهار نفره ، حداکثر 40% حداقل مستمری مشمولان قانون استخدام کشوری در هر سال .
ـ خانواده‌های پنج نفره و بیشتر ، حداکثر 50% حداقل مستمری ماهانه مشمولان قانون استخدام کشوری در هر سال .
تبصره ـ با توجه کلیه پرداختهای یاد شده به صورت نقدی و حتی المقدور توسط سیستم بانکی با توجه به اعتبارات دستگاه پرداخت کننده تا حداکثر میزان تعیین شده ، انجام می‌شود .
:
هزینه تحصیلات برای هر یک از دانش آموزان و دانشجویان خانواده های تحت حمایت حداکثر 5000 ریال در ماه تعیین می‌شود.
حق سرانه بیمه خدمات درمانی برای هر یک از زنان و کودکان بی سرپرست معادل رقم مصوب هر ساله از محل اعتبارات موضوع ماده 14 قانون بیمه همگانی خدمات درمانی کشور مصوب 1373 در اختیار کمیته امداد امام خمینی قرار می گیرد . کمیته یاد شده موظف است کلیه خانواده ها و افراد مشمول این آیین نامه را تحت پوشش بیمه خدمات درمانی درآورد.
بخشی از هزینه نگهداری و مراقبت از کودکان بی سرپرست و زنان سالمند مشمول در مراکز نگهداری شبانه روزی غیر دولتی همچنین مراکزی که به شکل هیات امنایی اداره می شوند، به صورت سرانه توسط سازمان بهزیستی تامین و پرداخت می شود. سازمان بهزیستی موظف است اولویت امر نگهداری افراد مشمول را در میان خانواده های داوطلب واجد صلاحیت فراهم کند و شرایط را با پرداخت هزینه سرانه نگهداری تعیین شده رعایت نماید و گسترش دهد.
هزینه نگهداری و مراقبت از مشمولان نیازمند در مراکز نگهداری وابسته به سازمان بهزیستی ، کماکان از محل اعتبارات جاری این سازمان در برنامه های ذیربط تامین می‌شود و افرادی که در مراکز توانبخشی و حمایتی سازمان بهزیستی نگهداری می شوند ، مشمول پرداختهای فوق قرار نمی‌گیرد .
اقدام به تامین مسکن مشمولان نیازمند در قالب سیاستها و اقدامات حمایتی دولت با استفاده از تسهیلات اعطایی بانکی صورت می‌گیرد.
ماده 7
مبانی و میزان پرداخت مستمریهای مشمولان این آیین نامه در سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) هماهنگ و یکسان می‌باشد.
ماده 8
در شرایطی که انجام و ارایه خدمات آموزشی و نگهداری مشمولان این آیین نامه در مراکز غیر وابسته به سازمان بهزیستی اعم از بخش دولتی و غیر دولتی یا در خانواده صورت می گیرد، هزینه های مربوط به صورت سرانه از محل اعتبارات مصوب سالانه سازمان بهزیستی استان‌ها پرداخت می‌شود.
ماده 9
افراد و خانواده های تحت پوشش علاوه بر کسب موقعیتها و شرایط موضوع ماده 6 قانون، در صورت نیل به خود اتکایی و کسب توانایی لازم برای زندگی متعارف (به تشخیص مددکاران و تایید ذیربط) مجاز به استفاده از حمایتهای اقتصادی و دریافت مستمری نخواهند بود .
ماده 10
سازمان بهزیستی کشور و سازمانهای بهزیستی استانها موظف به بررسی و تنظیم برنامه های اجرایی و ارایه و طرح آن در قالب بودجه عملیاتی سالانه پیشنهادی به سازمان برنامه و بودجه برای ایجاد تعادل لازم حجم و میزان فعالیتها و اقدامات و منابع اعتباری قابل تخصیص سالانه هستند.
ماده 11
سازمان بهزیستی کشور و سازمانهای بهزیستی استانها موظفند ضمن اعمال نظارت مستمر و برنامه ریزی شده بر مراحل اجرایی، گزارش اقدامات و فعالیتهای انجام یافته را هر شش ماه یک بار به سازمان برنامه و بودجه ارسال کنند .
ماده 12
در اجرای مواد 7 و 8 قانون ، سازمان بهزیستی مکلف است موارد تخلف را پس از بررسی و تشخیص تخلفات به مراجع ذی صلاح قضایی منعکس و متخلفان را با تشکیل پرونده برای اعمال مجازاتهای مالی مقرر در ماده 7 قانون معرفی کند .
ماده 13
وزارت امور اقتصادی و دارایی به منظور حساب مبالغ واریزی جرایم موضوع مواد 7 و 8 قانون، حساب جداگانه ای به عنوان سازمان بهزیستی کشور با رعایت تبصره یک ماده (7) قانون افتتاح می‌کند. مبالغ واریز شده به حساب یاد شده همچنین مشارکت‌های مردمی و هدایای نقدی مردم به سازمان بهزیستی در اجرای قانون ، به عنوان بخشی از منابع تامین اعتبار اقدامات اجرایی قانون محسوب می‌شود.
ماده 14
سازمان بهزیستی کشور موظف است مددکاران (ترجیحاً مددکاران زن) خود برای نظارت و آگاهی از وضعیت کودکان و زنان سالمند سپرده شده به خانواده‌های داوطلب و مراکز، اعزام کند.