Skip to content
- ماده 10
- وظایف و اختیارات بازپرس در صحنه جرم قتل، خودکشی، فوت مشکوک، خودزنی و حوادث منجر به فوت یا ضرب و جرح و تجاوزات جنسی و سایر موارد به شرح زیر می‌باشد؛
الف ـ به محض اطلاع از موضوع، صدور دستور فوری حفظ آثار، علایم و صحنه جرم و جلوگیری از فرار و مخفی شدن متهم.
ب ـ اطلاع به گروه بررسی صحنه جرم و عنداللزوم سایر کارشناسان جهت حضور و اقدامات لازم.
پ ـ بررسی همه زوایای موضوع قبل از حرکت دادن جسد و تنظیم صورتمجلس در ارتباط با مشاهدات خود از وضعیت ظاهری و توصیف آن شامل قیافه ظاهری، جنس، سن و قد و وزن تقریبی، رنگ مو، نوع و وضعیت لباس، پوشش جسد، وضعیت قرارگیری جسد، شرایط کلی جسد، دمای جسد، اشیاء و آلت قتاله احتمالی، آثاری از قبیل سوختگی، ضرب و جرح و تغییرات احتمالی پس از مرگ.
ت ـ صدور دستور احراز هویت جسد و در صورتی که هویت متوفی معلوم نباشد، انجام اقدامات مقرر در ماده 132 قانون آیین دادرسی کیفری، با رعایت موازین شرعی.
ث ـ صدور دستور ترسیم کروکی، عکسبرداری و در صورت امکان فیلمبرداری از صحنه جرم یا جسد، با رعایت موازین شرعی به منظور حفظ صحنه جرم، جسد، هویت متوفی و چگونگی فوت وی.
ج ـ بررسی و ارزیابی، چگونگی ورود و خروج مرتکب در محل جرم، رابطه مقتول با متهم، آثار درگیری و انگیزه احتمالی وقوع قتل یا سایر جرائم و اقدام به هر امری که در کشف حقایق موثر است.
چ ـ تحقیق از متهم، شاکی، شهود و مطلعان قضیه با رعایت مفاد ماده 98 قانون آیین دادرسی کیفری.
ح ـ صدور دستور شناسایی و دستگیری مرتکب جرم و انجام تحقیقات تکمیلی از قبیل تحقیق از شهود، مطلعان، شناسایی و معرفی اولیاء دم , تحصیل دلایل جرم و سایر اقدامات ضروری به ضابطان دادگستری.
خ ـ اخذ نظریه از پزشک قانونی، کارشناس تشخیص هویت، کارآگاه نیروی انتظامی و سایر کارشناسان در حیطه وظایف محوله.
د ـ دستور حضور کارشناسان سلاح و مهمات اداره تشخیص هویت در کالبد گشایی اجساد در مواردی که مرگ ناشی از استفاده سلاح گرم باشد.
ذ ـ تنظیم صورتمجلس و ثبت زمان دقیق اطلاع، حرکت، حضور و خاتمه بررسی و همچنین پلاک و نوع وسیله نقلیه، اسامی و سمت همراهان.
تبصره ـ بازپرس مکلف است در معاینه اجساد و جرایم موضوع بند الف ماده 302 قانون آیین دادرسی کیفری شخصاً و در اسرع وقت حضور یابد. در سایر موارد، بازپرس می‌تواند با نظارت بر گروه بررسی صحنه جرم اقدامات لازم را معمول و یا در صورت ضرورت سرپرستی گروه فوق را به عهده بگیرد.
- ماده 11
- در سوانح هوایی دریایی، و ریلی بازپرس با دعوت از کارشناسان ایمنی، بازرسی، حفاظت، تشخیص هویت، پزشکی قانونی و غیره دستور اقدام و بررسی از جمله موارد ذیل را صادر می‌نماید:
الف ـ مشخص کردن نوع و نام وسیله و تعداد سرنشینان؛
ب ـ ساعت دقیق آغاز حرکت و زمان و مکان سانحه ؛
پ ـ مسیر، مبداء و مقصد و نوع ماموریت؛
ت ـ شرایط جوی در زمان حادثه (درجه حرارت؛ فشار هوا و سمت وزش باد)؛
ث ـ علت سانحه؛
ج ـ تحقیق از شاهدان عینی و کارکنان شاغل در وسیله؛
چ ـ عکس برداری و تصویربرداری از زوایای مختلف لاشه وسیله و محل سانحه؛
ح ـ شناسایی هویت حادثه دیدگان و در صورت لزوم انجام اقدامات لازم برای اخذ و جمع‌آوری مشخصه‌های بیومتریک (نظیر اثر انگشت، تصاویر چهره و علایم و نشانههای خاص، نمونه زیستی).
خ ـ حفظ صحنه تا انجام تحقیقات لاز م؛
د ـ برآورد خسارت وارده و سایر اقدامات ضروری دیگر؛
تبصره ـ در سوانح هوایی علاوه بر انجام موارد بالا بازپرس دستور اقدام و بررسی موارد ذیل را نیز صادر می‌کند:
الف ـ مکالمات خلبان، کمک خلبان و گروه پروازی با برج مراقبت پرواز؛
ب ـ تعداد ساعات پرواز و مهارت پروازی خلبان؛
پ ـ چک لیست وسیله هوایی که توسط خلبان قبل از پرواز تکمیل شده است ؛
ت ـ تحقیق از کارکنان برج مراقبت ؛
ث ـ کشف و بررسی جعبه سیاه وسیله هوایی؛
ج ـ سایر اقدامات لازم.
- ماده 12
- گروههای تخصصی بررسی سوانح مانند گروههای بررسی سوانح و حوادث هوایی که به موجب مقررات تشکیل گردیده است، موظفند اطلاعات لازم را در اختیار بازپرس قرار داده و در صحنه سوانح و حوادث مزبور همکاری لازم را با مقام قضایی معمول نمایند.
- ماده 13
- وظایف و اختیارات گروه تشخیص‌هویت در صحنه جرم به شرح زیر است:
الف ـ ارزیابی و بررسی مقدماتی صحنه جرم؛
ب ـ مستندسازی صحنه جرم از قبیل یادداشت برداری، عکسبرداری، تصویربرداری و تهیه کروکی؛
پ ـ اثربرداری و نمونه‌برداری از لایه‌های مختلف صحنه جرم؛
ت ـ عکسبرداری فنی در نماهای مختلف و از اعضای مختلف بزهدیده و البسه و اشیاء همراه بزهدیده؛
ث ـ جمع‌آوری نمونه‌های زیستی و غیر زیستی بجا‌مانده بر روی جسد یا مصدوم یا مجروح، صحنه جرم، آلت قتاله یا ضرب و جرح و صدمه روی بدن مظنونین احتمالی حاضر در صحنه جرم؛
ج ـ جمع‌آوری، ثبت و ضبط علایم و اطلاعات ظاهری جسد و درج آن در فرم‌های مخصوص؛ ـ
چ ـ انجام چهره‌نگاری براساس اظهارات شهود و مطلعین؛
ح ـ عکسبرداری و قالبگیری از آثار به جا مانده در صحنه جرم نظیر ابزار، رد کفش، تایر خودرو؛
خ ـ بررسی، عکسبرداری، نمونه‌برداری، انگشت‌نگاری و جمع‌آوری کلیه اطلاعات مربوط به اجساد ناشناس بجای‌مانده در حوادث و اتفاقات طبیعی و انسان‌ساخت به منظور تعیین و تایید هویت آنان؛
تبصره ـ نمونه برداری برای تعیین هویت اجساد ناشناس با همکاری پزشکی قانونی و تشخیص هویت تحت نظارت بازپرس انجام میشود.
دـ بسته‌بندی، کُدگذاری آثار و مدارک جمع‌آوری‌شده و تحویل آن به آزمایشگاه‌های تشخیص هویت متناسب با نوع ادله در اسرع وقت؛
ذ ـ هماهنگی و تعامل رییس گروه تشخیص هویت با سایر اعضای گروه بررسی صحنه جرم.
- ماده 14
- وظایف و حدود اختیارات کارآگاهان نیروی انتظامی در صحنه جرم عبارتند از:
الف ـ معاینه، بررسی و ارزیابی مقدماتی صحنه جرم؛
ب ـ تحقیق از شاکی، شهود و مطلعان در حدود مقررات؛
پ ـ دستگیری متهم یا متهمین و بازجویی از آنان برابر مقررات مربوط؛
ت ـ تعامل، هماهنگی و تبادل اطلاعات با اعضای گروه بررسی صحنه جرم؛
ث ـ تکمیل فرآیند تحقیق و پیجویی و اخذ نتایج اقدامات انجام شده توسط اعضای گروه بررسی صحنه جرم و ثبت در پرونده و گزارش به مقام قضایی.
- ماده 15
- وظایف و حدود اختیارات پزشک قانونی در صحنه جرم عبارت است از:
الف ـ حضور در صحنه قتل، فوت مشکوک، خودکشی، حوادث منجر به مرگ و صحنه‌های مربوط به صدمات و جراحات بدنی , روانی و تجاوزات جنسی مطابق با دستور بازپرس؛
ب ـ معاینه اولیه شخص برای بررسی علایم حیاتی یا تایید مرگ؛
پ ـ معاینه ظاهری جسد و در صورت نیاز نمونه‌برداری برای کمک به تعیین هویت، علت و نحوه حدوث واقعه و جمع‌آوری مدارک و بررسی شواهد در حوادث فردی و جمعی؛
ت ـ تخمین زمان وقوع مرگ؛
ث ـ تعیین تقدم و تاخر زمان فوت یا سایر صدمات بدنی اشخاص؛
ج ـ تفکیک جراحات و صدمات قبل و پس از مرگ؛
چ ـ مطابقت آلات و ادوات مکشوفه با جراحات و صدمات موجود در بدن قربانی؛
ح ـ کمک به بازسازی صحنه جرم در صورت لزوم؛
خ ـ نظارت بر نحوه انتقال جسد؛
د ـ در صورت اقتضاء، جمع‌آوری نمونه‌های زیستی به جامانده روی قربانی یا متهم؛
ذ ـ عنداللزوم جمع‌آوری نمونه‌های غیر زیستی از صحنه جرم که در تعیین علت فوت موثر باشد؛
ر ـ جمع‌آوری سایر ادله ای که در تعیین علت و نحوه فوت موثر باشد.
- ماده 16
- اختیارات و وظایفی که در این آیین‌نامه برای بازپرس ذکر شد، در مورد سایر مقامات قضایی ذی صلاح در مواجهه با صحنه جرم نیز جاری است.
- ماده 17
- ضابطان دادگستری پس از حضور مقام قضایی در صحنه جرم، تحقیقاتی را که انجام دادهاند به وی تسلیم و بر اساس دستور وی عمل می‌کنند.
- ماده 18
- دولت مکلف است در اجرای ماده 567 قانون آیین دادرسی کیفری اعتبارات مورد نیاز اجرای این آیین‌نامه را حسب مورد در ردیف مستقل در بودجه سالیانه پیش بینی و درج نماید.
- ماده 19
- این آیین‌نامه در 19 ماده و 8 تبصره در تاریخ 1396/6/28 به تصویب رئیس قوه قضائیه رسید.
103
