نظر به مواد 4 و 5 و 7 و 8 و 14 و 16 و 26 و 27 و 28 قانون ثبت اسناد و املاک مورخه 26 اسفند ماه 1310 وزارت دادگستری مقرر میدارد:
فصل اول – دفاتر ثبت اسناد و املاک
- ماده 1
- هر اداره یا دائره ثبت اسناد و املاک دارای دفاتر زیر خواهد بود:
1ـ دفتر املاک
2ـ دفتر نماینده املاک
3 ـ دفتر املاک توقیف شده
4ـ دفتر ثبت و موقوفات
5 ـ دفتر گواهی نمونه «امضاء»
6 ـ دفتر سپرده‌ها
7 ـ دفتر توزیع اظهارنامه‌ها
8 ـ دفتر املاک مجهول‌المالک
9 ـ دفتر ثبت شرکتها
10 ـ دفتر اسناد رسمی
11 ـ دفتر آمار
12ـ دفتر ثبت قنوات
تبصره ـ دفتر املاک و دفتر ثبت قنوات در مرکز یک نسخه و در ولایات نسختین خواهد بود و برای دفاتر اسناد رسمی آئین نامه جداگانه مقرر و دفتر ثبت شرکتها نیز مقررات علیحده دارد.
- ماده 2
- کلیه دفاتر نامبرده در ماده قبل باید مجلد بوده و باستثنای دفتر توزیع اظهارنامه و دفتر املاک مجهول‌المالک و دفتر آمار بقیه دفاتر باید تمام صفحات آنرا در بدو امر مدعی‌العموم بدایت محل یا نماینده او شماره گذاشته و نمونه «امضاء» کرده و بمهر پارکه ممهور و مجموع عده صفحات را در صفحه اول و آخر دفتر با تمام حروف ذکر و قید نماید.
- ماده 3
- برای ثبت املاک هر بخش یکدفتر املاک تخصیص و برای ثبت هر شماره مستقل مجموعاً سه صفحه و بجهه ثبت هر شماره از املاک مزروعی علاوه بر گنجایش مدارک ثبت لااقل 3 صفحه سفید برای انتقالات بعدی آن منظور خواهد شد.
تبصره ـ در صورتیکه یک دفتر املاک برای یک بخش کافی نباشد بنا به پیشنهاد مدیرکل ثبت استان و تصویب سازمان ثبت اسناد و املاک کشور بخش مذکور به دو یا چند ناحیه تقسیم و برای هر ناحیه یک دفتر املاک تخصیص می یابد. در این صورت هر ناحیه به نواحی دیگر محدود و حدفاصل آنها اعم از خیابان اصلی یا آثار طبیعی در صورتجلسه ای به امضاء مدیرکل و رئیس ثبت محل قید می گردد.
- ماده 4
- دفاتر نامبرده در ماده 1- مادام که صفحه سفید دارد مورد عمل و پس از اتمام آن مسئول دفتر باید تعداد شماره‌های ثبت را در آخر دفتر قید و بسته نمونه (امضاء) نماید – در مورد دفتر املاک و قنوات بعد از بسته شدن دفتر یک نسخه در اداره ثبت محل و نسخه دیگر باداره کل ثبت فرستاده میشود.
فصل دوم – در شمارهگذاری املاک و توزیع اظهارنامه
- ماده 5
- در موقعیکه اداره ثبت قطعه یا بخشی را برای ثبت عمومی در نظر میگیرد باید پیش‌نویس آگهی ماده 9 قانون ثبت را تهیه و برای نمونه (امضاء) و انتشار باداره کل ثبت بفرستد و در ضمن این مدت بایستی وسائل مقدمات توزیع اظهارنامه را از انتشار آگهی ماده 10- در محل و تهیه پلاک از مرکز و غیره در نظر گرفته که در موقع مقرر بتواند نماینده در محل حاضر شده و تاخیری در کار پلاک کوبی و توزیع اظهارنامه نشود.
- ماده 6
- در قراء و قصبات خورده مالک قبل از شروع بعملیات ثبت عمومی لازم است نماینده عمل بوسائل مقتضی از قبیل جار و غیره مالکین را مطلع و با اطلاع کد خدا و ریش‌سفیدان قریه را به بخش‌های معینی که حدود طبیعی داشته باشد تقسیم و اسامی و سایر مشخصات مالک و ملک را در کتابچه یا صورت مجلس نوشته به نمونه (امضاء) کد خدا و ریش‌سفیدان برساند و بعد بشماره‌گذاری و توزیع اظهارنامه شروع کند و نمایندۂ مامور توزیع اظهارنامه باید دقیقاً مراقبت کند که اظهارنامه‌ها با صورت مجلس فوق‌الذکر کاملا تطبیق نموده و در صورت مزبور کلیه قطعات با مشخصات و معروفیت آنها و اسامی مالکین که معرفی میشوند و حدود اربعه آن ذکرگردد و شماره و نوع املاک و اسامی مالکین در دفتر توزیع اظهارنامه نوشته شود و در روی اظهارنامه نیز که بمالکین و در صورت غیبت آنها به مستاجر یا کد خدای محل تسلیم و در دفتر توزیع اظهارنامه رسید داده میشود شماره ملک و مشخصات آن یادداشت و به نمونه (امضاء) نماینده مربوطه برسد.
- ماده 7
- در املاک شهری و مستغلات نیز پس از تعیین بخشی که مورد ثبت عمومی واقع میشود شمارهگذاری و توزیع اظهارنامه طبق مواد بالا به استثنای جار و صورت مجلس که مخصوص املاک مزروعی خورده مالک است بعمل خواهد آمد.
- ماده 8
- در مستغلات برای هر ملک یک شماره و در املاک مزروعی نیز برای قراء و مزارع شش دانکی [شش دانگی] یک شماره اصلی منظور میشود و در صورتیکه مزرعه مشتمل بر قطعات مفروز و اعیانی و غیره باشد برای هر قسمت یک شماره فرعی از همان شماره اصلی منظور خواهد شد.
- ماده 9
- چنانچه پس از شمارهگذاری املاک هر قطعه یا بخشی معلوم شود که ملکی از قلم افتاده آخرین شماره آن بخش برای آن اختصاص داده میشود و اگر ملکی پس از شمارهگذاری مفروزاً به قطعاتی تقسیم شد برای هر یک از قطعات شماره فرعی از همان شماره اصلی منظور خواهد شد مثلاً از شماره 5 اصلی 5/1 5/2 5/3
- ماده 10
- برای سرعت جریان باید قطعـات ثبت عمومی کوچک انتخاب شود.
- ماده 11
- در مورد کاروانسرا و امثال آن که دارای حجرات متعدده است در صورتیکه متعلق به یک نفر یا مشاعاً متعلق به اشخاص باشد یک شماره و در صورتیکه حجرات مالک جداگانه داشته باشد برای هر یک شماره مستقلی منظور خواهد شد.
- ماده 12
- هر بخشی که به ثبت عمومی گذارده میشود قنوات آن بخش هم باید جزو سایر املاک برای ثبت عمومی منظور و آخرین نمره آن بخش بقنوات داده شود و در اظهارنامه و دفتر توزیع اظهارنامه و آگهیها نیز شماره و اسم قنوات و مبدء و مظهر آن قید شود. هرگاه قنات از متعلقات ملک است و جداگانه مورد معامله واقع نمیشود تابع اصل ملک بوده و شماره مستقلی لازم ندارد.
- ماده 13
- در موقع توزیع اظهارنامه در قراء مامورین عمل بوسائل مقتضی در محل رسیدگی نموده پس از تشخیص اینکه اعیانی قریه متعلق برعایا میباشد تعیین شماره فرعی نموده و از روی شماره ردیف در دفتر توزیع اظهارنامه وارد و بمالکین اعیانی اظهارنامه میدهد- بمالکین عرصه هم پس از تعیین سهام آن ها اظهارنامه توزیع مینماید سپس اظهارنامه های مالکین اعیانی و عرصه را جداکانه [جداگانه] با اخذ حق‌الثبت از هر یک از آنها تنظیم و قبول مینماید در موقع تنظیم آگهی ابتداء عرصه و بعداً اعیانی باسم مالکین آگهی میشود درصورتیکه اختلافی بین مالکین عرصه و اعیانی پیدا شود باید بدواً بمدارک و قبالجات و بنچاق مالکین اصل مزرعه و عرصه مراجعه شود چنانچه مدارک مالکین عرصه حاکی است که اعیانی‌ها متعلق بانان بوده و رعایا مدرکی برای مالکیت خود از طرف مالک یا مالکین قعلی [فعلی] یا قبلی ندارند درخواست ثبت را باید از مالک عرصه و ده پذیرفته و رعایا معترض شناخته شوند و چنانچه مدارک مالکیت مالکین قراء و قصبات حکایتی از اعیانی‌ها ندارند یا رعایا مدارکی بر مالکیت خود دارند حق درخواست ثبت با رعایا است.
- ماده 14
- نسبت بدرخواست‌های ثبتی که قبلا شده و نسبت باعیانی‌های آن که تشریفات این نظامنامه بعمل نیامده چنانچه در موقع تعیین حدود مالکین عرصه اعیانی را برای رعایا گواهی نماید یا قبلا بطور کلی گواهی کرده باشند باید برای اعیانی‌ها شماره فرعی منظور درخواست ثبت پذیرفته آگهی نموده.
- ماده 15
- در مورد املاکی که قبلا درخواست ثبت شده و تعیین حدود بعمل آمده و مالکین حق رعایا را نسبت باعیانی با اسامی معین قید و گواهی نموده‌اند و آگهی هم شده است با دریافت حق‌الثبت و مخارج از صاحبان اعیانی و تعیین حدود آن میتوان در دفتر املاک ثبت و سند مالکیت صادر نمود.
- ماده 16
- املاکی که در جریان ثبت عادی بدون قید حق اعیانی برای رعایا به ثبت رسیده و بعداً در ثبت عمومی رعایا اظهارنامه داده‌اند چون سابقاً ملک ثبت شده و جریان ثبت عمومی موردی نداشته این قبیل پرونده‌ها باید برای رای مقتضی به هیئت نظارت احاله شود.
- ماده 17
- در مورد املاک مشاع اگر بعضی مالکین نسبت باعیانی‌ها حق را گواهی کرده و بعضی گواهی نکرده‌اند نسبت باعیانی از رعایا اظهارنامه پذیرفته شده و مالکین که حق مزبور را گواهی نکرده‌اند معترض شناخته میشوند.
- ماده 18
- در موقع توزیع اظهارنامه یک نفر ارزیاب با نماینده همراه خواهد بود که بهای املاک را تعیین و صورت آنرا باداره ثبت تسلیم نماید و نسبت باملاکی که قبلا درخواست ثبت شده و هنوز سند مالکیت صادر نشده در ضمن جریان توزیع اظهارنامه آن بلوک یا موقع صدور سند مالکیت بایستی ارزیابی شود و در صورت اختلاف راجع به ارزش ملک بین درخواست‌کننده و ارزیاب چنانچه ارزش ملک تعیینی ارزیاب کمتر از مبلغ نامبرده در اظهارنامه باشد همان مبلغ اظهار شده مالک مناط والا طبق ارزش تعیینی ارزیاب حق‌الثبت گرفته میشود و چنانچه مالک بارزیابی ارزیاب تسلیم نشود بهزینه خود او ارزیاب دیگری مرضی‌الطرفین یا بقید قرعه از بین سه نفر ارزیاب طرف اعتماد اداره تعیین و ارزیابی میشود.
تبصره 1 ـ چنانچه متقاضی ثبت قبل از ثبت ملک در دفتر املاک بخواهد معامله نماید در پاسخ پرسش نامه دفاتر اسناد رسمی برای معامله باید مبلغ وصولی حق الثبت تعیین و به دفترخانه اعلام شود تا مابه التفاوت بقایای ثبتی ملک را براساس قیمت منطقه بندی دریافت و به حساب مربوطه واریز نماید.
تبصره 2 ـ در مواردی که پس از ثبت و صدور سند مالکیت مالک برای گرفتن سند مالکیت به اداره ثبت مراجعه ننماید و در مقام معامله برآید طبق تبصره فوق رفتار شود.
- ماده 19
- هرگاه نسبت بملکی بین مالکین در اشاعه و افراز اختلاف باشد تا قبل از صدور اولین آگهی نسبت بان میتوان اظهارنامه‌ها را اعم از مشاع یا مفروز پذیرفته و در آگهیها نیز قید کرد که صدور سند مالکیت موکول بحل اختلاف در دادگاه [دادگاه] است و اگر قسمتی از آن بعنوان مشاع یا مفروز آگهی شود پس از صدور آگهی نسبت به بقیه سهام برخلاف اظهارنامه اولی اظهارنامه پذیرفته نخواهد شد و سایر شرکاء میتوانند دادخواست اعتراض بدهند.
- ماده 20
- قلم‌خوردگی و کسر و اضافه کردن در مندرجات اظهارنامه ممنوع و اگر توضیحی لازم باشد باید صریحاً ذکرشده و به‌نمونه (امضاء) متصدی مربوطه (نماینده تنظیم اظهارنامه) و مستدعی ثبت برسد.
تخلف از مقررات این ماده موجب مسئولیت شدید خواهد بود.
فصل سوم – در درخواست ثبت
- ماده 21
- اظهارنامه باید به نمونه (امضاء) مستدعی ثبت یا وکیل یا جانشین قانونی او باداره ثبت محل داده شود هرگاه دهنده اظهارنامه نتواند نمونه (امضاء) کند علامت انگشت خود را زیر اظهارنامه خواهد گذاشت و در صورتیکه اظهارنامه توسط وکیل یا جانشین مستدعی ثبت داده شود باید وکالت نامه یا اوراق مربوطه ضمیمه شود.
- ماده 22
- اظهارنامه شامل نکات زیر خواهد بود:
1ـ اسم و نام خانوادگی و شماره شناسنامه و محل صدور آن و سمت دهنده اظهارنامه نسبت به ملک مورد درخواست و محل اقامت مستدعی ثبت.
2ـ تابعیت مستدعی ثبت.
3ـ نوع مال غیرمنقولی که درخواست ثبت آن میشود با تعیین محل و شماره و مشخصات و حدود و اجزاء و متعلقات آن.
4ـ بهای ملک در تاریخ درخواست.
5 ـ شرح حقوق عینی که برای اشخاص در آن ملک است با تعیین صاحبان حقوق و همچنین حقوق عینی که مستدعی ثبت در املاک مجاور دارد.
- ماده 23
- دهنده اظهارنامه باید اسناد و قبالجات و بنچاق ملک و مدارک راجعه بمالکیت و تصرف خود را باداره ثبت ارائه دهد تا رونوشت یا خلاصه آن ضمیمه اظهارنامه و در پرونده عمل بایگانی شود و اگر دلیل مالکیت منحصر بتصرف است ادله و نشانی‌های تصرف فعلی خود را کتبا باداره ثبت تسلیم نماید و در هر حال درخواست‌کننده باید نحوه تصرف خود را که او را برای تقاضای ثبت مجاز میدارد معلوم کند.
- ماده 24
- در اظهارنامه میزان و مقدار املاک و اراضی مورد درخواست باید بدانگ و سهم قرارداده شده و اصطلاحات محل از قبیل جام و فنجان و پیمان و غیره را با دانگ و سهم تطبیق بنمایند.
- ماده 25
- در هر موقع که اداره ثبت اجراء ثبت عمومی را در بخش معینی در نظر میگیرد باید لااقل پانزده روز قبل انتشار آگهی مقرر در ماده10 قانون ثبت بنماینده اوقاف آنمحل اطلاع دهد تا نماینده مزبور بمتولیان موقوفات عامالمنفعه محل اخطار کند که در ظرف 30روز از تاریخ نشر اولین آگهی نامبرده در ماده 10 قانون ثبت نسبت باملاک موقوفه که در آن بخش واقع و تحت تصدی و تولیت آن ها میباشد درخواست ثبت نمایند.
- ماده 26
- اظهارنامه اتباع خارجه و قنسول‌گریها و سفارتخانها در برگهائی که برای اینکار تخصیص داده شده تنظیم و یک نسخه در محل بایگانی و نسخه دیگر باداره کل ثبت فرستاده میشود تا پس از صدور اجازه بجریان ثبت اقدام گردد.
- ماده 27
- اراضی که قبلا جزء شارع عام یا میدان‌های عمومی بوده بعداً تبدیل بملک میشود از طرف مالک یا شهرداری درخواست ثبت نسبت به آنها پذیرفته میشود و اگر محل مزبور در موقع ثبت عمومی شارع عام یا میدان بوده مشمول جریمه نخواهد شد.
- ماده 28
- ممکن است درخواست چندین خانه و پادگان واقع در یک بخش یا قطعاتی که در یک مزرعه واقع و مربوط به یک شماره اصلی است در یک اظهارنامه پذیرفته شود ولی برای هر یک از رقبات مزبوره باید پلاک جداگانه نصب و حدود هر قطعه در صورتیکه منفصل باشد جداگانه نوشته شود و همچنین در تعیین حدود این قبیل املاک صورت‌مجلس تعیین حدود ممکن است در یک برگ تنظیم و در مواعد معین که املاک بترتیب شماره تحدید میشود در همان برگ مرتباً ذکر شود.
- ماده 29
- تا وقتیکه آگهی نوبتی نامبرده در ماده 11 قانون ثبت منتشر نشده اظهارنامه میتوان پذیرفت.
- ماده 30
- در صلح‌های محاباتی که برای مصالح حق فسخ قید شده درخواست ثبت ازمتصالح با قید حق فسخ برای مصالح پذیرفته میشود و مشمول ماده 33 قانون ثبت نیست سند مالکیت این قبیل املاک با قید حق فسخ بنام متصالح صادر و پس از سقوط حق خیار متصالح میتواند بدون ذکر حق فسخ سند مالکیت جدید بگیرد.
- ماده 31
- دست رنج رعیتی و حق اولویت و گلوبندی و غیره که در املاک معمول و بین رعایا خرید و فروش میشود از حقوق راجعه به‌عین املاک نبوده و قابل درخواست ثبت و اعتراض ثبت نیست و صدور سند مالکیت بنام مالک هم تغییری در وضع حقوق مزبور در هر جا که معمول است نمیدهد.
- ماده 32
- در صورتیکه متولیان در ظرف مدت سی روز مقرر در ماده 25 این آئین نامه اقدام بدرخواست ثبت ننمایند نمایندۂ اوقاف محل درخواست ثبت خواهد کرد لکن اگر تا انقضاء مدت نامبرده در ماده 11 قانون ثبت متولی نیز درخواست ثبت کند درخواست اداره اوقاف بلاتعقیب گذارده خواهد شد.
- ماده 33
- نسبت بموقوفاتی که متولی خاص ندارد نماینده اوقاف محل مستقیماً درخواست ثبت خواهد کرد.
- ماده 34
- نسبت باملاکی که بنفع عمومی حبس شده است متصدی امور حبس مکلف به درخواست ثبت است.
- ماده 35
- درخواست ثبت نسبت بموقوفات خاصه بعهده متولی و نسبت باملاک که بنفع اشخاص معینی حبس شده بعهده متصدی امور حبس است معذلک هر یک از موقوف‌علیهم و محبوسلهم نیز میتوانند درخواست ثبت نمایند.
- ماده 36
- در مورد ثلث موبد و باقی وصی مکلف به درخواست ثبت است.
- ماده 37
- طبق ماده 3 قانون اوقاف املاکی که مورد نذر یا وصیت یا حبس شود بطور دائم یا مدتی که کمتر از هیجده سال نباشد و برای مصارف عامه تخصیص داده شده اداره اوقاف حق درخواست ثبت و اعتراض بر ثبت دارد و ادارات اوقاف باید مدارک وقفیت و تصرف وقف را ضمیمه اظهارنامه نمایند.
- ماده 38
- چنانچه گواهی رسمی اداره اوقاف بر موجود نبودن وجوهی بابت موقوفات مجهول‌المصرف و مبرات مطلقه ضمیمه درخواست نامه ثبت یا دادخواست اعتراض بر ثبت املاک مشمول ماده 29 قانون باشد بدون مطالبه حق‌الثبت و هزینه بجریان گذارده میشود.
- ماده 39
- در مورد درخواست ثبت املاک موقوفه و حبس ثلث در اظهارنامه عنوان درخواست‌کننده ثبت متصدی یا مدعی تولیت قید میشود.
- ماده 40
- کلیساها و معابد ملل غیرمسلم مشمول ماده 30 قانون ثبت بوده و از حق‌الثبت معاف است و همچنین برای کاروانسراهای شاه عباسی و رباطها حق‌الثبت و هزینه مقدماتی گرفته نمیشود.
- ماده 41
- نسبت باملاکی که مالک خاصی ندارد مانند طرف و شوارع اراضی و جبال موات و مباحه درخواست ثبت پذیرفته نمیشود نسبت به جنگلهای عمومی از افراد درخواست ثبت پذیرفته نخواهد شد.
- ماده 42
- درخواست ثبت آب رودخانه‌ها و نهرهای منشعب از آنها در ضمن درخواست ثبت ملک پذیرفته میشود و اگربسهام معینی تقسیم نشده باشد بطور حقابه و معمول محل در اظهارنامه و آگهیها قید میگردد.
- ماده 43
- هرگاه ششدانگ قنات یا چشمه متعلق به یکنفراست بمنزله یک ملک محسوب و شماره مخصوص بان داده میشود و اگر مالکین متعدد دارد باید میزان سهام هر یک از روی ساعت و گردش شبانه روز تعیین شود و درخواست ثبت هر سهم مستقلاً پذیرفته خواهد شد و تمام قنات یا چشمه دارای یک شماره خواهد بود اگر چشمه از روی ساعت تقسیم نشده و میزان آن مشخص نباشد اظهارنامه ثبت آب را فقط در ضمن درخواست ثبت ملک بعنوان حقابه مطابق معمول باید قبول کرد و در آگهیها و سند مالکیت جمله (مطابق معمول محل) را قید نمود.
- ماده 44
- درخواست ثبت پاکنه‌هائی که از قنوات در املاک مورد درخواست ثبت موجود است بدون اجازه صاحب قنات پذیرفته نخواهد شد.
- ماده 45
- املاکی را که پس از پلاک‌کوبی و توزیع اظهارنامه و قبل از درخواست ثبت و آگهی بوسیله اصلاحات خراب میشود باید مالک یا شهرداری مراتب را باداره ثبت اطلاع دهد و همچنین اگر خود اداره ثبت اطلاع حاصل کرد بایستی پس از رسیدگی و معاینه محل باید مراتب را در دفتر توضیح اظهارنامه و پرونده مربوطه و اگر ملک ثبت شده است در ستون ملاحظات دفتر املاک هم قید کرده هرگاه قسمتی از ملک باقی بماند یا بشهرداری منتقل شود بهمان شماره اصلی ملک که برای تمام ملک تعیین شده آگهی خواهد شد و چنانچه قبلا آگهی و تحدید شده حدود بقیه تعیین و در صورتیکه در دفتر املاک ثبت شده با توضیح مراتب در ملاحظات دفتر املاک با حدود واقعی در زیر ثبت اولیه با بایگانی کردن سند مالکیت اولی سند مالکیت جدید صادر خواهد شد.
- ماده 46
- املاک مشاعی که قبل از این بر طبق قانون سابق درخواست ثبت شده نسبت به بقیه آن فقط در موقع ثبت عمومی بخش مربوطه درخواست ثبت پذیرفته خواهد شد.
- ماده 47
- اظهارنامه‌هائیکه تا قبل از انتشار آگهی نامبرده در ماده11 قانون ثبت باداره تسلیم شود مشمول جریمه نخواهد بود املاکی که بواسطه تاخیر درخواست درآگهی اولیه قید نشده درآگهی های شش ماهه که در ماده 12 قانون ثبت مقرر است آگهی خواهد شد.
- ماده 48
- متصدی تنظیم اظهارنامه باید مراقبت نماید که اسم و نام خانوادگی و شماره شناس نامه و محل صدور آن و مقدار مورد درخواست و سهام مالکین و کلیه مطالب اظهارنامه صحیحا و صریحا نوشته شود که بعداً موجب اشتباه نگردد و هر نوع اشتباهی هم که در مطالب اظهارنامه روی دهد و معلوم شود در اثر بی‌مراقبتی متصدی بوده موجب مسئولیت خواهد بود.
- ماده 49
- در قراء و قصباتی که به ثبت عمومی گذارده می‌شـود نماینده توزیع اظهارنامه بامر مدیر ثبت مامورتنظیم اظهارنامه‌ها نیز خواهد بود.
- ماده 50
- در موقعی که اظهارنامه‌ها عودت داده میشود وصول آن مرتباً با قید تاریخ در دفتر توزیع اظهارنامه قید شود.
- ماده 51
- پس از انتشار آگهی نوبتی نامبرده در ماده 11 شماره‌هائی که تمام یا قسمتی از آن مجهول‌المالک مانده باید فورا در دفتر املاک مجهول‌المالک وارد شده و اظهارنامه‌هایی که بعداً داده میشود در ستون مربوط به هر ششماه یادداشت و مطابق آن در آگهی های نوبتی شش ماهه آگهی شود و غفلت در انجام آن موجب مسئولیت خواهد بود مسئولیت تنظیم این دفتر باید رسما بعهده یک نفر از کارمندان گذارده شود که در صورت غفلت و از قلم افتادن شماره ملکی مورد مواخذه واقع شود.
فصل چهارم – در آگهیهای نوبتی و تحدیدی و تعیین حدود املاک
- ماده 52
- آگهیهای نوبتی و تعیین حدود را اداره ثبت در یکی از جرائد حوزه خود و یا در یکی از جرائد نزدیکترین حوزه خود و یا در یکی از جرائد مرکز منتشر مینماید.
- ماده 53
- آگهیهای مربوطه بر بخش باید در روزنامه معینی منتشر شود که در آخر هر سال برای سال بعد از طرف اداره کل ثبت تعیین شده و باطلاع عموم خواهد رسید.
- ماده 54
- علاوه بر انتشار روزنامه یک نسخه از آگهی تعیین حدود در شهرها به هر یک از املاک مورد تحدید الصاق و در دهات نیز چند نسخه از آگهی مزبور باید در محل های عمومی قریه مورد تحدید و قراء مجاور بوسیله مامورین ثبت الصاق و انتشار آگهی را کدخدایان محل گواهی نمایند.
- ماده 55
- فقط آگهی نوبت اول املاک برای درج در مجله رسمی باید ارسال شود.
- ماده 56
- حقوق ارتفاقی در آگهیهای نوبتی ذکر نمیشود ولی باید در زیر آگهی ها قید کرد که حقوق ارتفاقی در موقع تعیین حدود در صورت مجلس منظور میگردد که اگر معترضی باشد مطابق مقررات در مدت سی روز از تاریخ تنظیم صورت مجلس دادخواست اعتراض بدهد.
- ماده 57
- در پیش‌نویس آگهیهای نوبتی باید مراقبت شود که کلمات روشن و خوانا بوده و در اسامی درخواست کنندگان ثبت و شماره و اسم املاک اشتباهی نشود و لازم است اولین نسخه آگهی چاپ شده قبلا در اداره ثبت با پیش‌نویس آگهی مطابقه شود و پس از غلطگیری بچاپ آن اقدام گردد روساء ثبت و مدیر مجله رسمی مستقیماً مسئول صحت تنظیم و چاپ آگهیها میباشند اولین نسخه آگهی که برای غلطگیری مقابله شده باید به نمونه (امضاء) رئیس ثبت محل برسد و پس از چاپ آگهی ها در پرونده اداری بایگانی شود.
- ماده 58
- آگهی‌هائی که باید طبق ماده 10 قانون ثبت در سی روز سه مرتبه منتشر شود انتشار آن در روز اول و پانزدهم و سی‌ام خواهد بود.
- ماده 59
- آگهی‌هائی که برحسب دستور هیئت نظارت باید تجدید یا اصلاح شود در آخر فروردین و مهر هر سال ضمن آگهیهای شش ماهه منتشر خواهد شد.
- ماده 60
- در آگهیهای نوبتی مفاد ماده 17 قانون ثبت نیز باید قید شود.
- ماده 61
- حتی‌الامکان برای هر ملکی نباید یک آگهی تحدید جداگانه تهیه کرد املاکی که برای تحدید در نظر گرفته میشود باید بتعداد و با رعایت اهمیت ملک و استعداد نمایندگان لااقل برای ده الی بیست شماره از املاک شهری و اعیانی و قطعات مفروزه یک آگهی منتشر و متوالیاً تحدید شود مگر آنکه درخواست‌کننده ثبت در موقع تجدید تعیین حدود هزینه آگهی و فوق‌العاده و هزینه سفر نماینده را (در صورتیکه لازم باشد) بوسیله اداره بپردازد و نسبت باملاک مزروعی با رعایت اهمیت آن باید یک یا چند روز وقت تحدید آنرا قرار دهند.
- ماده 62
- درآگهی های تحدیدی نسبت به املاک مزروعی شماره‌های فرعی را نیز پس از شماره اصلی ملک میتوان برای تعیین حدود قید و آگهی کرد.
- ماده 63
- پیش‌نویس آگهی موضوع ماده 9 قانون ثبت باید در 6 نسخه تهیه و برای نمونه (امضا) و انتشار به مرکز فرستاده شود.
- ماده 64
- آگهیهای مربوط به املاک مجهول‌المالک که باید در آخر فروردین و مهر منتشر شود باید منتهی تا پانزده فروردین و مهر به مجله و جریده مربوطه برسد که در موعد مقرر منتشر شود.
- ماده 65
- برای قنوات باید در آگهی و صورت مجلس مبدء و مظهر قنات و حقوق ارتفاقی اشخاص قید گردد.
- ماده 66
- آگهی تحدیدی منتشر نخواهد شد مگر پس از نشر اولین آگهی نوبتی.
- ماده 67
- فاصله بین انتشار آگهی تحدیدی و روز و تعیین حدود نباید کمتر از بیست و بیشتر از شصت روز باشد.
- ماده 68
- عملیات تحدید حدود را نماینده اداره ثبت به کمک یک نفر نقشه‌کش (در صورتیکه لازم باشد) مطابق مقررات ماده 14 و 15 قانون ثبت اجراء خواهد کرد.
- ماده 69
- در صورتیکه مالک و نماینده او غائب باشد و ملک تحدید نشود باید مراتب در صورت مجلس ضمیمه قید و به نمونه (امضاء) حاضرین برسد نمایندگانیکه برخلاف حقیقت به بهانه غیبت مالک از تحدید ملکی خودداری کرده یا عمل طبق ماده 15 ممکن بوده و اقدام نشده باشد به دادگاه اداری جلب خواهد شد.
- ماده 70
- درخواست‌کننده یا نماینده او که حدود ملکی را میخواهد ثبت کنـد به طـور مشخص معرفی نمـوده و صاحبـان املاک مجـاور و دخالت‌کنندگان چنانچه ایراد و اعتراضی دارند بیان مینمایند و نقشه‌کش در صورتیکه باشد برای حدود غیرطبیعی ملک لدی‌الضروره نصب علامت نموده نقشه مختصری ترسیم مینماید.
- ماده 71
- مستدعی ثبت فقط ابنیه و اجزائی را میتواند در موقع تعیین حدود معرفی کند که داخل در حدود مندرجه در اظهارنامه باشد و نماینده عمل باید معرفی مالک یا نماینده او را وقتی معتبر بشناسد که تصرفات او در قسمت معرفی شده محرز باشد و الا از تعیین حدود خودداری خواهد نمود.
- ماده 72
- صورت مجلس تعیین حدود باید حاوی مطالب زیر باشد به نمونه (امضاء) نماینده و کلیه حاضرین برسد.
1ـ تعیین روز و ماه و یا روزهائیکه عملیات تعیین حدود در آن واقع شده.
2ـ اسم و مشخصات و محل اقامت اشخاصی که حضور داشته‌اند.
3ـ اشخاصی که اعتراض نموده‌اند.
4ـ ذکر حقوقی که دیگران در آن ملک دارند بطور صریح.
5 ـ ذکر علامات و عده و فواصل آنها.
- ماده 73
- در صورت مجلس تحدید قلم زدن و کم و زیاد نمودن عبارات بکلی ممنوع است و اگر اصلاح و توضیحی لازم باشد زیر صورت مجلس نوشته شده به نمونه (امضاء) حاضرین برسد و اگر بعضی از حاضرین نخواهند نمونه (امضا) کنند این نکته در صورت مجلس قید میشود و کسانی که نمونه (امضاء) ندارند علامت انگشت خواهند گذاشت.
- ماده 74
- باید به معترضین خاطرنشان شود که دادخواست اعتراض خود را تنظیم و به اداره ثبت محل تسلیم نمایند.
- ماده 75
- حدود قسمتهای طبیعی املاک را نماینده در صورت مجلس قید میکند ازقسمتهای غیرطبیعی نقشه برداری شده ابتداء و انتهای حد طبیعی نیز در نقشه باید معلوم و نمایان شود در صورتی که محیط قریه حد طبیعی نداشته باشد نقشه تمام قریه برداشته میشود.
- ماده 76
- در صورتیکه بتوان از روی حدود املاک مجاور حدود ملکی را تعیین نمود تجدید آگهی و اخذ دو برابر حق‌الثبت مورد نخواهد داشت.
- ماده 77
- در مورد املاک مشاع که قسمتی از آن درخواست ثبت و قبلاً تحدید شده چنانچه نسبت به بقیه درخواست ثبت شود تحدید مجدد لازم نیست و همچنین در مواردی که املاک مجاور ملک مورد درخواستی که تحدید شده باشد و درخواست‌کننده ثبت در اظهارنامه این موضوع را متذکر شود یا اداره مطلع گردد انتشار آگهی تحدیدی و عملیات تعیین حدود نسبت بان ملک لازم نبوده و بر طبق حدود مجاورین بثبت خواهد رسید.
- ماده 78
- در مواردیکه ملکی قبلا تحدید شده حدود مجاورین که بعداً تحدید میشود باید با آن تطبیق و تبعیت نماید.
- ماده 79
- مقیاس نقشه در دهکده‌ها پنج هزار و یک و در قراء و قصات ده هزارویک و در فاصله‌هائی که حد غیرطبیعی مستقیم باشد ممکن است با مقیاس 20 هزار یک نقشه ترسیم شود.
- ماده 80
- در اراضی بیاض غیرمحصور که حد فاصل نداشته باشد در اطراف زمین به عمق نیم گز از طرف مالک پی حفر شود.
- ماده 81
- هرگاه در وسط ملکی اشخاص دیگر ملک داشته باشند در صورت مجلس تحدید مراتب با ذکر حدود و مشخصات تصریح و در صورت لزوم نقشه و قطعات مزبور هم تهیه خواهد شد.
- ماده 82
- نسبت به املاکی که در ثبت عادی تحدید شده و در ثبت عمومی آگهی نوبت آن منتشر میشود باید در آگهیهای تحدیدی برای آن ملک نیز وقت تحدید داد و روز مقرر نماینده در محل حاضر شده در زیر صورت مجلس سابق بنویسد که از این تاریخ تا مدت سی روز اعتراض بر حدود و حقوق ارتفاقی پذیرفته میشود.
- ماده 83
- نمایندگان تحدید باید پس از خاتمه عملیات تحدیدی صورت مجلس تعیین حدود را با پرونده‌های مجاورین تطبیق نموده و پس از تکمیل آن پیش‌نویس سند مالکیت را تهیه و ضمیمه کرده بشعبه بایگانی تسلیم نمایند و چنانچه معلوم شود که پرونده ناقص تحویل شده علاوه بر آنکه نماینده مسئول مورد تعقیب اداری واقع خواهد شد معادل خسارت و هزینۂ که بعداً جهت تکمیل عملیات لازم شود از حقوق او کسر خواهد شد.
- ماده 84
- پس از تسلیم صورت مجلس تحدیدی مدیر بایگانی باید کتباً در زیر آن دستور ثبت در دفتر و بایگانی شدن آن را بدهد.
- ماده 85
- نصف هزینه و فوق‌العاده نمایندگان را میتوان در موقع عزیمت برای عملیات تحدیدی به عنوان پیش‌پرداخت داد و پرداخت بقیه موکول به تکمیل و تحویل پرونده‌ها و گواهی مدیر بایگانی است.
فصل پنجم – در اعتراض
- ماده 86
- در آگهیهای نوبتی قید میشود که دادخواست اعتراض باید مستقیما باداره یا دایره یا شعبه ثبتی که آگهی را منتشر میکند تسلیم شود و مبداء اعتراض تاریخ انتشار روزنامه‌ایست که اولین آگهی نوبتی در آن درج شده است و دوایر ثبت باید مراقبت نمایند تاریخ انتشار آگهی که در زیر آگهی هم قید شده با تاریخ انتشار روزنامه مطابق باشد.
تبصره ـ دادگاهها در مورد دادخواستهای مربوط به اصل و حدود و حقوق املاک پس از احراز اینکه اعتراض در مواعد مقرر به اداره ثبت مربوطه تسلیم شده و داخل مدت می باشد به موضوع رسیدگی والا قرار مقتضی صادر می نماید.
- ماده 87
- قبل از انتشار آگهی نوبتی دادخواست اعتراض یا گواهینامه جریان دعوا بین معترض و مستدعی ثبت پذیرفته نخواهد شد.
- ماده 88
- منسوخه است.
- ماده 89
- دادخواست اعم از اینکه از حیث تمبر و پیوست‌ها ناقص باشد یا کامل و اعم از اینکه در مدت قانونی داده شده باشد یا خارج از مدت باید گرفته و متصدی امر بلافاصله روی اظهارنامه ملک مورد اعتراض در مورد هر اعتراض مهری که کلمه اعتراض روی آن نقش شده باشد زده و با قید تاریخ رسید به دهنده آن داده شود و همچنین در مواردی که گواهی نامه جریان دعوا باداره ثبت تسلیم میشود باید طبق این ماده عمل شود.
- ماده 90
- در رسید دادخواست اعتراض یا گواهینامه جریان دعوا باید تاریخ رسید با تمام حروف قید شود.
- ماده 91
- یک نسخه فقط از دادخواست در پرونده بایگانی و بقیه که باید بتعداد مستدعیان ثبت باضافه یک نسخه باشد به دادگاه مربوطه فرستاده شود هرگاه تعداد برگهای دادخواست کافی نباشد یک نسخه بایگانی و بقیه هر چه هست به دادگاه فرستاده میشود و چنانچه اتفاقا منحصر به یک برگ باشد رونوشتی از آن بایگانی و عین آن به دادگاه ارسال خواهد شد.
- ماده 92
- اداره یا دایره یا شعبه ثبت باید بلافاصله دادخواست و پیوست های آنرا برای دادگاه صلاحیت دار یا محقق ثبت ضمن نامه بفرستد مگر دادخواست‌هائیکه خارج از مدت داده شود که دراینصورت رئیس ثبت نظر خود را در زیر دادخواست نوشته و در نشست اداری طبق ماده 16 قانون ثبت مطرح و تکلیف قطعی آن معین گردد.
- ماده 93
- در مورد گو اهینامهائی نیز که مطابق ماده 17 قانون ثبت داده شده و بنظر اداره خارج از مدت میباشد مدلول مواد 89 ـ90ـ92ـ96 در آن قسمتیکه راجع بگرفتن گواهینامه و دادن رسید و مهر اعتراض و اظهارنظر و ارسال باداره مرکزی مقرر است رعایت خواهد شد.
- ماده 94
- دادخواست‌هائی که از طرف دارائی بر ثبت املاک اشخاص یا از طرف اشخاص نسبت به مورد تقاضای دارائی تسلیم شود باید بوسیله دفتر اداره کل ثبت به دیوان محاکمات دارائی فرستاده شود.
- ماده 95
- پرونده‌های ثبتی املاک نباید از ادارات ثبت خارج گردد و اگر مقام صلاحیتداری خواستار پرونده ثبتی باشد با اجازه مدیر ثبت بوسیله یکی از کارمندان اداره ثبت فرستاده و رسیدگی یافته پس از ملاحظه اعاده میشود بودن پرونده برای تعیین حدود از این قاعده مستثنی است.
- ماده 96
- منسوخه است.
- ماده 97
- رئیس دادگاه ابتدائی مکلف است هفته یکمرتبه در غیرساعت اداری و در موقعیکه با موافقت رئیس اداره ثبت معین میشود در اداره ثبت حاضر و در موضوع دادخواستهای مذکور در قسمت اخیر ماده 92 و گواهینامه مذکور در ماده 93 رسیدگی وزیر دادخواست با گواهی نامه کتباً اظهارنظر نماید رئیس ثبت یا نماینده او نیز در این نشست حضور خواهد داشت.
- ماده 98
- منسوخه است.
- ماده 99
- اعتراضی که باید برای حفظ منافع وقف به عمل آید در مورد موقوفاتی که متولی خاص ندارد به عهده اداره اوقاف و در مورد موقوفات عامالمنفعه که متولی خاصی دارد به عهده متولی یا ناظر یا اداره اوقاف است و در حبس عامالمنفعه نیز اعتراضی که باید برای حفظ منافع حبس بعمل آید بعهده متصدی امور حبس است.
- ماده 100
- در موقوفات خاصه متولی و هر یک از موقوف‌علیهم و در حبس بنفع اشخاص معین متصدی امور حبس و هر یک از محبوسلهم میتوانند برای حفظ منافع وقف یا حبس دادخواست اعتراض بدهند حق مزبور را ناظر وقف نیز اگر باشد دارا میباشد و اعتراضی که باید برای حفظ منافع ثلث باقی داده شود بعهده وصی یا ناظر ثلث میباشد و در ثلث غیرباقی کسانی نیز حق اعتراض دارند که بعد از خروج ملک از حالت ثلث در آن ملک ذی‌حق میشوند.
- ماده 101
- در موردیکه ملکی مورد اعتراض واقع شود اعم از اینکه مستدعی ثبت باعتراض معترض تمکین کند یا در دادگاه محکوم شود معترض محکوم له جانشین مستدعی شناخته شده و چنانچه مانع دیگری نباشد ملک طبق حکم نهائی دادگاه ثبت خواهد گردید و محتاج به آگهی مجدد بنام معترض نخواهد بود.
- ماده 102
- در مواردیکه قبل از اعتراض پس از خاتمه مدت قانونی مستدعی ثبتی بدون اینکه مطابق مقررات انتقالی واقع شود گواهی کند که تمام یا قسمتی از ملک مورد تقاضای او در موقع تقاضا متعلق به دیگری بوده آنمقدار از مورد تقاضای او خارج و مجددا از مالک واقعی آن تقاضای ثبت پذیرفته خواهد شد.
فصل ششم – در ثبت املاک در دفتر املاک و ثبت انتقالات ملک
- ماده 103
- پس از اتمام عملیات مقدماتی ثبت مسئول دفتر ثبت ملک را با مشخصات زیر در دفتر املاک نموده و به نمونه (امضاء) مدیر ثبت یا کارمندیکه از طرف وزارت دادگستری برای نمونه کردن دفتر و برگهای مالکیت مجاز است میرساند:
1ـ شماره ملک.
2ـ تاریخ ثبت ملک در دفتر املاک.
3ـ اسم و نام خانوادگی و شماره شناسنامه و محل صدور آن و محل اقامت تابعیت مالک.
4ـ نوع و مشخصات ملک و محل وقوع و اجراء و متعلقات آن.
5 ـ حدود ملک.
6 ـ بهای ملک.
7ـ حقوق عینیه که اشخاص در آن ملک دارند با اسامی صاحبان حقوق و همچنین حقوق ارتفاقیه که برای ملک مورد ثبت در املاک مجاور و یا برای املاک مجاور در ملک مورد ثبت موجود است.
- ماده 104
- در موقع انتقال تمام یا قسمتی از ملک ثبت شده و یا واگذاری حقی نسبت به عین ملک سند معامله در دفتر اسناد رسمی ثبت و خلاصه آن در دفتر املاک زیر ثبت ملک به طریق آتی ثبت میشود.
1ـ در مورد انتقال قطعی تمام ملک باید خلاصه انتقال را مطابق معمول در زیر ثبت ملک ثبت و خروج آن را از ملکیت مالک اولی نیز با مرکب قرمز و در ملاحظات دفتر املاک قید نمایند.
2ـ اگر انتقال راجع به قسمتی از ملک مفروز یا مشاعاً باشد خروج آن را از مالکیت مالک اولی به نحوی که به منزله ذکر خلاصه معامله نیز محسوب میشود با مرکب قرمز در زیر ثبت ملک یا در ستون ملاحظات به این شرح (یک دانگ مشاع یا دو دانگ مفروز یا دو هزارگز از ملک بالا را آقای مالک به موجب سند شماره (………) به آقای ………….. منتقل کرده و در صفحه ……….. این دفتر یا دفتر متمم شماره …………. ثبت و از ملکیت مالک بالا خارج گردید) قید و سپس مورد انتقال را اگر مشاع است به نحو ثبت املاک مشاعه و اگر مفروز است به طوری که ملک مستقل با تمام مشخصات و حدود و بهاء و حقوق در صفحه معینی از دفتر اصلی یا متمم ثبت و در ملاحظات ثبت آن یادداشت نمایند که ملک در اصل صفحه …….. دفتر……… ثبت شده یا مورد ثبت از ملک شماره……… که در صفحه……… ثبت شده افراز شده است.
3ـ هرگاه نسبت به هریک از دو قسمت املاک بالا انتقالی به طور شرطی و رهنی یا قطعی واقع شود به وفق معمول سابقه خلاصه آن را در زیر ثبت ملک ثبت و فسخ و فک را نیز در موقع خود در مقابل همان قسمت در ستون ملاحظات دفتر یادداشت نمایند و به همین طریق خلاصه کلیه معاملات راجعه به عین ملک مزبور در دفتر املاک به ترتیب تاریخ زیر یکدیگر ثبت خواهد شد. در موارد بالا سردفتر خلاصه معامله را در برگ مخصوص که برای اینکار تهیه شده نوشته و به دفتر املاک حوزه ثبت ملک ارسال میدارد خلاصه مذکور علاوه بر امضاء متعاملین باید به امضاء سردفتر و نماینده ثبت « چنانچه نماینده داشته باشد» رسیده باشد مسئول دفتر املاک باید خلاصه مذکور فوق را فوراً به طوری که در بالا مقرر است در زیر ثبت ملک قید نموده و به امضاء مدیر ثبت برساند. در موقع فسخ معاملات نیز باید سردفتر لاشه سند باطل شده و آگهی فسخ را به اداره ثبت بفرستد تا در ملاحظات دفتر املاک قید شود.
متصدیان مربوطه ثبت املاک مکلفند پس از وصول خلاصه معامله از دفترخانه در ظرف 24ساعت آن را در دفتر املاک ثبت نموده و در پرونده مربوطه بایگانی نمایند و چنانچه خلاصه معامله دارای نواقص باشد در ظرف همان مدت از دفترخانه مربوطه توضیحات لازمه بخواهد تسامح و تاخیر و یا غفلت در اجرای این دستور مستلزم تعقیب اداری و کیفر خواهد بود.
هرگاه معامله راجع باشد به انتقال تمام ملک ثبت شده سردفتر انتقال را در صفحات مخصوص به انتقالات سند مالکیت قید و امضاء کرده و به‌منتقل‌الیه تسلیم مینماید تا در صورتی که بخواهد سند مالکیت تازه برای خود بگیرد در مواردی که معامله راجع به انتقال یک قسمت از ملک باشد خلاصه آن باید در صفحات مخصوص به انتقالات سند مالکیت قید و امضاء گردیده و سند مزبور به ناقل مسترد گردد و در این صورت منتقل‌الیه میتواند به اداره ثبت حوزه وقوع ملک مراجعه کرده و برای خود سند مالکیت مستقلی بگیرد در موردی نیز که معامله مربوطه به واگذاری حق عینی نسبت به ملک باشد مثل « رهن و حقوق ارتفاقی» و یا راجع به انتقال تمام یا قسمتی از عین ملک باشد ولی با حق استرداد سردفتر باید آن را در صفحات مخصوص به انتقالات سند مالکیت نوشته امضاء نماید در مورد عمری و رقبی و سکنی و مواردی که معامله راجع به انتقال سود ملکی برای بیش از 3 سال باشد مقررات بالا راجع به تنظیم خلاصه سند و فرستادن آن به اداره ثبت حوزه وقوع ملک و قید آن در زیر ثبت ملک در دفتر املاک و در سند مالکیت و بایگانی نمودن خلاصه معامله در پرونده باید مجری گردد.
در موارد صلح‌های محاباتی با حق خیار فسخ و با استفاده از سود و غیره برای مصالح نسبت به املاک ثبت شده مطابق خلاصه معامله با قید حق خیار و سایر حقوق منظور شده به نام متصالح در دفتر ثبت و سند مالکیت صادر میشود و در صورت فسخ از طرف مصالح و یا انقضاء مدت خیار یا اسقاط حق مذکور مراتب در دفتر و در برگهای مالکیت قید میشود.
- ماده 104 مکرر
- چنانچه پس از ثبت ملک در دفتر املاک مالک آن بموجب سند رسمی قراردادی نماید که بالنتیجه اعیان احداثی در آن ملک بملکیت طرف قرارداد که مجاز در احداث اعیانی بوده مستقر گردد خلاصه سند قرارداد او را باید در ستون انتقالات سند مالکیت و ذیل ثبت ملک قید نمود و مالک اعیانی پس از انجام عمل می تواند سند مالکیت آنرا از اداره ثبت بخواهد اداره ثبت وقت معاینه محل و تعیین حدود و حقوق ارتفاقی اعیانی را بمالک عرصه و مجاورین اخطار مینماید و در وقت مقرر صورت مجلس معاینه را تنظیم که هرگاه اختلافی نباشد با دریافت حق الثبت انتقال سند مالکیت اعیانی را صادر خواهد نمود و در صورت بروز اختلاف و ارائه گواهی رجوع به دادگاه از تاریخ تنظیم صورت مجلس تا 30 روز از صدور سند مالکیت تا صدور حکم نهائی خودداری می شود.
- ماده 105
- در مورد انتقال ملک به ورثه باید بعد از احراز انحصار وراثت و سمت ورثه نسبت به مورث خلاصه مفاد و شماره گواهی نامه دادگاه راجع به حصر وراثت در ملاحظات دفتر قید و در زیر ثبت اولیه ملک به نام وراث نسبت به سهام آن ها ثبت شود و چنانچه مالک پس از خاتمه جریان ثبتی و قبل از ثبت ملک در دفتر املاک فوت شود قبلاً ملک به نام او ثبت و سپس به شرح فوق به نام وراث ثبت خواهد شد.
تبصره 1 ـ هرگاه ورثه متوفی یا قائم مقام یا نماینده قانونی آنها تقاضای پرداخت بهاء ربع یا ثمن اعیانی زوجه متوفی را از اداره ثبت بنمایند مسوول ثبت محل کارشناس رسمی دادگستری را برای ارزیابی تعیین می کند تا کارشناس بهاء عادله اعیانی را با لحاظ ماده 947 قانون مدنی و سایر مقررات معین نماید ورثه می توانند بهاء مذکور را به حساب سپرده ادارات ثبت تودیع نمایند اداره ثبت بهاء تعیین شده ملک را به ذینفع ابلاغ واقعی می کند و چنانچه ذینفع فاقد نشانی باشد یا نشانی تعیین شده موافق با واقع نباشد مراتب در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار فقط یک مرتبه آگهی خواهد شد. در آگهی مزبور و همچنین در اخطاریه حسب مورد باید تصریح شود که ذینفع جهت اخذ سپرده مذکور به اداره مربوطه مراجعه نماید و در صورتی که مدعی تضییع حق باشد ظرف مدت یک ماه پس از رویت اخطار یا انتشار آگهی می تواند به دادگاه صالحه مراجعه و گواهی طرح دعوی را به اداره ثبت محل ارائه نماید.
تبصره 2 ـ هرگاه ظرف مدت مرقوم گواهی طرح دعوی تسلیم نشود اداره ثبت سند مالکیت ملک را بدون استثناء بهاء اعیانی صادر خواهد نمود و در صورت وصول گواهی طرح دعوی در مدت مزبور صدور سند مالکیت به شرح فوق موکول به صدور حکم نهائی است. هزینه ارزیابی و آگهی به عهده متقاضی است.
- ماده 106
- در موردیکه مطابق ماده 104 سند مالکیت تازه داده میشود برای هر صفحه از برگ های مالکیت مطابق ماده 129 قانون ثبت با رعایت ماده 135 قانون مزبور حق‌الثبت گرفته خواهد شد و هر برگ مالکیت یک صفحه حساب میشود در صورتیکه املاک بعد از ثبت به قطعاتی مفروز شود برای هر یک از قطعات مفروزه به شماره فرعی از شماره اصلی منظور و یا تفکیک حدود در زیر ثبت ملک مطابق مقررات بالا ثبت خواهد شد.
- ماده 107
- املاک موقوفه پس از ثبت در دفتر املاک در دفتر ثبت موقوفات نیز به ترتیب و در زیر یکدیگر ثبت خواهد شد و در دفتر مزبور احتیاج بگذاردن صفحات سفید نخواهد داشت. املاک مورد ثلث باقی نیز در دفتر مزبور به ثبت خواهد رسید.
- ماده 108
- نمونه دفتر املاک باید با دست به عمل آید و نمونه مهری ممنوع است.
- ماده 109
- املاکی که از جهت بنا مفروز و از حیث صحن و غیره مشاع است طبق ماده 3 در دفتر املاک برای هر سهمی 3 صفحه تشخیص داده میشود و انتقالات هر سهمی زیر ثبت همان قسمت ثبت و حدود و مشخصات و حقوق ارتفاقی قسمت مشاع را در زیر ثبت سهم اولی قید و در بقیه سهام و صفحات ذکر شماره صفحه اولیه کافی خواهد بود.
- ماده 110
- هرگاه ملک مشاع در نتیجه انتقالات به یک نفر منتقل شود در ملاحظات هر یک از صفحات ثبت مربوطه به سهام مالکین مراتب ذکر میشود انتقال مزبور در زیر ثبت آخرین سهم با رعایت مقررات ماده بالا ثبت میشود.
- ماده 111
- هرگاه برای انتقال ملک بورثه بنحوی از انحاء در دفاتر رسمی حق‌الثبتی اخذ نشده باشد در موقع ثبت ملک به نام ورثه در دفتر املاک حق‌الثبت معاملات انتقالی به نام ورثه مطابق قانون ماخوذ میگردد.
- ماده 112
- برای حقوق ارتفاقی که برای اشخاص در سند مالکیت غیر قید شده است صاحبان حقوق میتوانند طبق ماده 124 و 125 قانون ثبت گواهینامه بگیرند.
- ماده 113
- اشخاصیکه در املاک مزروعی دارای قطعات مفروز از قبیل باغ و خانه و غیره باشند برای تمام آن و باندازۂ که در یک سند مالکیت گنجایش داشته باشد یک سند مالکیت والا نسبت بمازاد آدن یک یا چند سند جداگانه داده خواهد شد.
- ماده 114
- هرگاه ملک مشاع از طرف چند نفر درخواست ثبت شده و قبل از ثبت ملک بیک نفر منتقل شود با تذکر باسامی متقاضیانی که ملک به نام آنها آگهی شده و انتقال داده‌اند به نام منتقل‌الیه در یکجا ثبت شده و سند مالکیت تمام ملک صادر میگردد.
- ماده 115
- در املاک مشاع برای هر شریک نسبت به سهم اویک سند مالکیت صادر خواهد شد
- ماده 116
- در ثبت اعیانی املاک مزروعی برای هر شماره دو صفحه دفتر املاک کافی است و در صورتیکه ارزش آن کمتر از هزارریال باشد برگهای مخصوصی که تنظیم شده صادر میگردد.
- ماده 117
- تغییر در وضعیات املاک ثبت شده مستلزم تغییر سند مالکیت نیست مگر در مورد انتقال تمام یا قسمتی از آنکه در این مورد سند تازه به نام منتقل‌الیه با ذکر مشخصات معامله صادر خواهد گردید.
- ماده 118
- در قسمت املاک مشاع که یکقسمت از آن در ثبت عادی بدون ذکر شماره املاک مجاور ثبت شده و برای بقیه در ثبت عمومی سند مالکیت صادر میشود بایستی شماره املاک مجاور در ثبت سهام اخیر قید و در ملاحظات ثبت سهم اولیه نیز تصریح شود و در صورتیکه تمام سهام ملک مشاع بدون قید شماره املاک ثبت شده باشد در موقع انتقال و صدور سند مالکیت تازه بایستی شماره املاک مجاورین قید گردد و همچنین نسبت بهر ملکی که در ثبت عادی سند آن صادر شده است.
- ماده 119
- املاک مشاعی که سهام مالکین یک قسمت از آن تواماً در یکجا ثبت و سند مالکیت صادر شده و بقیه سهام در ثبت عمومی سند مالکیت صادر میشود قسمت ثبت شده بحالت اول باقی ولی برای سهم هر یک از شرکاء بعدی سه صفحه سفید تخصیص و در ملاحظات ثبت هر یک از سهام شماره صفحات ثبت سایر سهام ذکر میشود:
- ماده 120
- درمواردیکه سند مالکیت تازه صادر میشود باید سند مالکیت اولی باطل شده و در پرونده مربوطه بایگانی شود.
تبصره 1 ـ اداره ثبت مکلف است هنگام صدور المثنی سند مالکیت مراتب را به دفاتر حوزه خود کتباً اعلام و متذکر شود که هر موقع نسبت به پلاک موضوع المثنی سند مالکیت بخواهند هرگونه سند معامله ای تنظیم نمایند (اعم از اینکه به استناد اصل سند مالکیت باشد یا المثنی) جریان ثبتی ملک را استعلام و سپس در صورت نبودن مانع اقدام به تنظیم و ثبت معامله کنند هر یک از دفترخانه ها مکلفند دفتری برای ثبت شماره پلاک این قبیل املاک داشته باشند که در موقع تنظیم اسناد به آن مراجعه نموده در صورتی که مورد معامله از املاکی باشد که نسبت به آن سند مالکیت المثنی صادر شده باید قبلاً جریان ثبتی ملک را استعلام و در صورت نبودن مانعی اقدام به تنظیم سند بنمایند و در محل هائی که از رایانه استفاده می شود نیاز به اعلام موضوع به دفاتر اسناد رسمی نمی باشد ولی دفاتر با توجه به سند مالکیت المثنی در موقع انجام معامله باید جریان ثبتی را استعلام و سپس در صورت نبودن مانع اقدام به تنظیم و ثبت معامله نمایند.
تخلف از رعایت دستور فوق مستلزم کیفر درجه سه به بالا مقرر در ماده 38 قانون دفاتر اسناد رسمی است.
تبصره 2 ـ در مواردی که سند مالکیت در ید ثالث بوده و دادگاه حکم به استرداد آن می دهد و با صدور اجرائیه نیز استرداد سند مالکیت مقدور نمی شود مالک می تواند با اخذ گواهی از دادگاه صادر کننده حکم و تسلیم آن به اداره ثبت مربوطه تقاضای صدور سند مالکیت المثنی بنماید. در این مورد ارائه فرم استشهاد و انتشار آگهی فقدان سند مالکیت ضرورت نداشته اداره ثبت باید با رعایت تبصره یک طبق گواهی دادگاه مبادرت به صدور المثنی بنماید.
تبصره 3 ـ هرگاه بعضی از ورثه با تسلیم رونوشت گواهی انحصار وراثت و سایر مدارک ضروری صدور سند مالکیت سهمیه خود را از ماترک مورث تقاضا نمایند و اعلام بدارند که سند مالکیت مورث نزد احد از وراث است که از ابراز و تسلیم آن به وارث یا اداره ثبت خودداری می نماید اداره ثبت مکلف است پس از اخطار به شخص مذکور و انقضاء مدت ده روز از تاریخ ابلاغ اخطاریه مراتب را یکبار در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار آگهی نماید. چنانچه دارنده سند مالکیت بدون مجوز قانونی ظرف مهلت معین شده در آگهی، سند مورد مطالبه را تسلیم ننماید سند مالکیت وراث متقاضی را با رعایت کلیه مقررات قانونی صادر و تسلیم خواهد کرد و بلافاصله طی بخشنامه ای به کلیه دفاتر اسناد رسمی اعلام خواهد نمود که هر موقع سند مورث ابراز گردید آنرا اخذ و برای اقدام به اداره ثبت ارسال دارند
تبصره 4 ـ در مواردی که سند مالکیت به نام دولت صادر گردیده و یا سند مالکیت به نام دیگری صادر و بعداً به دولت منتقل شده باشد و مرجع ذیربط به علت از بین رفتن یا گم شدن سند مالکیت مربوطه با گواهی وزارت دارائی و امور اقتصادی تقاضای صدورالمثنای سند مالکیت مفقوده را می نماید از شمول این ماده مستثنی است.
تبصره 5 ـ هرگاه به علت ریختن جوهر یا سوختگی یا پارگی و یا جهات دیگری قسمتی از سند مالکیت از بین رفته باشد و یا قابل استفاده نباشد اداره ثبت با انجام تشریفات مقرر در این ماده اقدام به صدور المثنای سند مالکیت خواهد نمود و سند مالکیت ناقص را باطل و در پرونده بایگانی می نماید.
تبصره 6 ـ در صورت اعلام کتبی مالک مبنی بر پیدا شدن سند مالکیت اولیه چنانچه با سند مالکیت المثنی معامله ای انجام نشده باشد سند مالکیت المثنی باطل و مراتب پیرو بخشنامه مربوط به دفاتر اسناد رسمی تابعه اعلام گردد و چنانچه با سند مالکیت المثنی معامله ای انجام شده باشد سند مالکیت اصلی اخذ و پس از ابطال در پرونده ثبتی مربوط ضبط گردد.
- ماده 121
- برای هر سهمی از املاک مشاع یک پیش‌نویس سند مالکیت تنظیم میگردد و حدود کلیه ملک در یکی از پیش‌نویس ها قید و در بقیه اشاره به پیش‌نویس مزبوره میشود و بهمین ترتیب در دفتر املاک ثبت و در زیر هر سهمی نوشته میشود که خود مطابق حدودی است که در صفحه شماره فلان نوشته شده.
- ماده 122
- در مورد وصیت نسبت بملک ثبت شده باید مفاد وصیت در سند مالکیت مثل سایر معاملات قید شده خلاصه آن بدفتر املاک فرستاده شود و همچنان در موقع عدول از وصیت ترتیب مزبور رعایت و در صورتیکه ملک مورد وصیت ثبت نشده باشد باید مفاد وصیت در پرونده ثبتی بایگانی و موقع صدور سند مالکیت رعایت گردد.
- ماده 123
- در مورد ثمن اعیانی که ضمن درخواست ثبت ملک یا مستقیما به عنوان ثمن اعیانی درخواست و آگهی شده باشد سند مالکیت صادر میگردد ولی هرگاه در درخواست بهای ثمن اعیانی گواهی شده باشد فقط بصاحب آن گواهینامه حق مزبور داده میشود.
- ماده 124
- در موردیکه برای استیفاء طلب بستانکار طبق حکم دادگاه ملک مدیون بتصرف بستانکار داده میشود اداره ثبت باید متصرف را جانشین مدیون شناخته و اگر ملک به نام مدیون بثبت رسیده باید مطابق همان حکم ملک را به نام محکوم له مثل مورد انتقال ثبت نماید.
- ماده 125
- املاک مشاعی که قسمتی از آن ثبت و برای بقیه سهام صفحات سفیدی بازگذاشته شده و در موقع اختتام دفتر و قبل از ثبت بقیه سهام یک نسخه دفتر ببایگانی راکد فرستاده شده در موقع ثبت بقیه سهام باید رونوشت پیش‌نویس سند مالکیت را ببایگانی راکد کل فرستاده که در محل خود ثبت نماید.
تبصره ـ املاک مشاعی که اولین سهم و قسمت آن در دفتر املاک ثبت میشود بازگذاشتن صفحات سفید برای ثبت بقیه سهام آن لازم نیست و باید بقیه سهام را به ترتیب طبق معمول در دفاتر جاری ثبت نموده و شماره صفحه و ثبت آن را در ستون ملاحظات ثبت سهم اول قید نمایند و نسبت بصفحاتیکه تا این تاریخ برای ثبت بقیه سهام بازگذاشته شده در همان صفحات سفید ثبت نموده و طبق ماده 125 عمل نمایند.
- ماده 126
- در مورد قنوات مستقل دفتری به نام دفتر ثبت قنوات تخصیص داده میشود که کلیه قنواتی که مستقلاً مورد معامله واقع میشود و تابع املاک نیست در آن دفتر به ثبت برسد و با رعایت تعداد قنوات هر ناحیه و به نسبت سهام وعده مالکین آن باید یک یا چند دفتر را برای قنوات یک یا چند ناحیه اختصاص داده دفتر ثبت قنوات نیز در ولایات دو نسخه خواهد بود.
فصل هفتم – در وظائف محققین ثبت
- ماده 127
- منسوخ است.
- ماده 128
- منسوخ است.
- ماده 129
- منسوخ است.
- ماده 130
- منسوخ است.
- ماده 131
- منسوخ است.
- ماده 132
- منسوخ است.
- ماده 133
- منسوخ است.
- ماده 134
- منسوخ است.
- ماده 135
- منسوخ است.
- ماده 136
- منسوخ است.
- ماده 137
- منسوخ است.
- ماده 138
- منسوخ است.
- ماده 139
- منسوخ است.
- ماده 140
- منسوخ است.
- ماده 141
- منسوخ است.
- ماده 142
- منسوخ است.
- ماده 143
- منسوخ است.
- ماده 144
- منسوخ است.
- ماده 145
- منسوخ است.
- ماده 146
- منسوخ است.
- ماده 147
- منسوخ است.
- ماده 148
- منسوخ است.
- ماده 149
- منسوخ است.
- ماده 150
- منسوخ است.
- ماده 151
- منسوخ است.
- ماده 152
- منسوخ است.
- ماده 153
- منسوخ است.
- ماده 154
- منسوخ است.
- ماده 155
- منسوخ است.
- ماده 156
- منسوخ است.
- ماده 157
- منسوخ است.
- ماده 158
- منسوخ است.
- ماده 159
- منسوخ است.
- ماده 160
- منسوخ است.
فصل هشتم – در مقررات مختلفه
- ماده 161
- در موارد املاکی که به ثبت نرسیده ولی شماره ملک از طرف اداره ثبت تعیین شده است دفاتر اسناد رسمی مکلف هستند که مطابق ماده 104 این آئین نامه خلاصه معامله را در دو نسخه تهیه و بخ طوری که در ماده مزبور مقرر است به اداره ثبت بفرستند که در پرونده مربوطه بایگانی و در موقع ثبت ملک منظور گردد و همچنین در مورد فسخ معاملات املاک ثبت نشده مقررات ماده مزبور لازم‌الرعایه است.
- ماده 162
- مدیران ثبت و هر یک از نمایندگان و کارمندانی که دخالت در کار ثبت املاک دارند باید در ابتدای تصدی دو برگه نمونه از برگهای مخصوصی که تهیه شده است نمونه نموده به اداره ثبت تسلیم دارند که یک برگ در ثبت محل باقی مانده و دیگری به اداره کل ثبت فرستاده شود.
- ماده 163
- هر موقع که اداره ثبت طبق قانون المثنی سند مالکیت میدهد باید در ستون ملاحظات دفتر املاک در مقابل ثبت ملک تاریخ صدور المثنی را قید کند.
- ماده 164
- آئین‌نامه شماره 1045 مورخ شانزدهم فروردین 1311 نسخ و این آئین‌نامه جایگزین آن خواهد بود.
وزیر دادگستری – دکتر متین دفتری